Audit Cukai vs. Pemeriksaan Cukai: Apa Perbezaannya dan Bagaimana Anda Boleh Bersedia?
Pengenalan: Jangan Keliru Antara Audit dan Pemeriksaan Cukai
Setiap perniagaan yang berdaftar dan mempunyai pendapatan tertakluk kepada sistem percukaian negara. Lembaga Hasil Dalam Negeri Malaysia (LHDN) sentiasa memastikan setiap pembayar cukai memenuhi tanggungjawab mereka. Dalam proses pemantauan ini, dua istilah sering menimbulkan kekeliruan: audit cukai dan pemeriksaan cukai.
Ramai yang menganggap kedua-duanya sama, tetapi sebenarnya terdapat perbezaan ketara dari segi skop, prosedur, dan impaknya terhadap perniagaan.
Artikel ini akan menerangkan perbezaan antara audit dan pemeriksaan cukai serta langkah-langkah yang boleh diambil bagi memastikan perniagaan bersedia jika terlibat dalam mana-mana proses ini.
1. Apa Itu Audit Cukai?
Audit cukai adalah satu proses pemeriksaan yang dijalankan oleh LHDN untuk memastikan pematuhan cukai yang betul. Dalam audit ini, pihak LHDN akan meneliti rekod perakaunan, penyata kewangan, serta dokumen lain yang berkaitan dengan cukai untuk tempoh tertentu.
Dua jenis audit cukai utama:
- Audit Meja (Desk Audit):
- Biasanya melibatkan semakan dokumen yang dihantar oleh pembayar cukai.
- Boleh dilakukan tanpa lawatan ke premis perniagaan.
- Jika terdapat percanggahan atau keperluan maklumat tambahan, LHDN akan menghubungi pembayar cukai untuk penjelasan.
- Audit Lapangan (Field Audit):
- Pegawai LHDN akan datang ke premis perniagaan untuk menyemak dokumen secara fizikal.
- Boleh melibatkan perbincangan mendalam antara pegawai LHDN dengan pihak pengurusan syarikat atau akauntan perniagaan.
- Biasanya berlaku jika terdapat unsur ketidakseimbangan dalam rekod cukai yang dihantar.
Kenapa Audit Cukai Dilakukan?
Audit cukai dijalankan untuk memastikan semua pendapatan dilaporkan dengan betul dan semua pelepasan serta potongan cukai dibuat mengikut peraturan yang ditetapkan. Jika terdapat ketidakseimbangan atau percanggahan, pembayar cukai mungkin perlu menjelaskan perkara tersebut atau menghadapi penalti.
2. Apa Itu Pemeriksaan Cukai?
Pemeriksaan cukai pula adalah semakan ringkas terhadap rekod cukai bagi mengenal pasti ketidakseimbangan yang ketara sebelum sebarang tindakan lanjut diambil. Ia biasanya kurang menyeluruh berbanding audit tetapi tetap penting untuk memastikan pematuhan cukai.
Ciri-ciri pemeriksaan cukai:
- Boleh dilakukan secara rawak atau berdasarkan laporan yang mencurigakan.
- Tidak semestinya melibatkan lawatan ke premis perniagaan.
- Jika LHDN mendapati terdapat kesilapan ketara, pemeriksaan boleh berlanjutan kepada audit cukai yang lebih menyeluruh.
Apa yang Menyebabkan Sesebuah Perniagaan Dipilih untuk Pemeriksaan Cukai?
- Perbezaan ketara antara pendapatan dan perbelanjaan yang diisytiharkan.
- Peningkatan ketara dalam tuntutan pelepasan cukai.
- Laporan yang mencurigakan daripada pihak ketiga atau bekas pekerja.
- Ketidakseimbangan dalam rekod kewangan.
Jika pemeriksaan cukai mendapati sebarang percanggahan besar, perniagaan boleh diarahkan untuk menjalani audit cukai penuh.
3. Perbezaan Utama Antara Audit dan Pemeriksaan Cukai
| Faktor | Audit Cukai | Pemeriksaan Cukai |
|---|---|---|
| Tahap Pemeriksaan | Mendalam dan menyeluruh | Ringkas dan permulaan sahaja |
| Tujuan | Pastikan semua pendapatan dan tuntutan cukai sah | Kenal pasti ketidakseimbangan awal |
| Dokumen yang Diperlukan | Rekod perakaunan, penyata bank, dokumen perniagaan | Beberapa dokumen asas seperti penyata cukai |
| Kesan kepada Perniagaan | Jika terdapat kesalahan, penalti lebih tinggi | Jika isu dikesan, boleh berlanjutan kepada audit penuh |
| Kekerapan | Biasanya dilakukan terhadap syarikat dengan rekod mencurigakan atau secara rawak | Boleh berlaku lebih kerap kerana bersifat ringkas |
4. Bagaimana Bersedia untuk Audit atau Pemeriksaan Cukai?
Tidak kira sama ada audit atau pemeriksaan cukai, setiap perniagaan perlu bersedia dengan baik bagi mengelakkan masalah atau denda yang tidak perlu. Berikut adalah beberapa langkah yang boleh diambil:
a) Pastikan Rekod Perakaunan Lengkap
Simpan semua dokumen kewangan seperti penyata bank, resit perbelanjaan, invois jualan, dan rekod perakaunan sekurang-kurangnya selama tujuh tahun, mengikut peraturan LHDN.
b) Laporkan Pendapatan dengan Jujur
Jangan cuba mengurangkan jumlah pendapatan yang dilaporkan atau meningkatkan tuntutan pelepasan secara tidak sah. Ini boleh menyebabkan audit yang lebih ketat dan kemungkinan dikenakan penalti tinggi.
c) Gunakan Sistem Perakaunan yang Betul
Gunakan perisian perakaunan yang sah dan berintegrasi dengan sistem percukaian bagi memastikan segala transaksi direkod dengan baik. Ini boleh membantu mengelakkan kesilapan dalam pemfailan cukai.
d) Simpan Resit dan Dokumen Sokongan
Jangan hanya bergantung kepada laporan digital semata-mata. Resit fizikal dan dokumen sokongan amat penting jika perlu membuktikan sesuatu transaksi kepada pihak LHDN.
e) Dapatkan Khidmat Perunding Cukai
Jika tidak pasti mengenai keperluan cukai perniagaan, dapatkan bantuan daripada pakar cukai yang boleh memberikan nasihat serta memastikan semua pemfailan dilakukan dengan betul.
5. Apa yang Perlu Dilakukan Jika Terlibat dalam Audit atau Pemeriksaan Cukai?
Jika perniagaan menerima notis audit atau pemeriksaan cukai daripada LHDN, jangan panik. Ikuti langkah berikut untuk menghadapinya dengan tenang:
- Baca Notis dengan Teliti – Fahami apakah dokumen yang diminta dan tempoh masa yang diberikan.
- Kumpulkan Dokumen Berkaitan – Sediakan semua rekod kewangan yang diperlukan untuk ditunjukkan kepada pegawai LHDN.
- Dapatkan Nasihat Profesional – Jika tidak pasti bagaimana untuk menyediakan dokumen atau menjawab pertanyaan LHDN, dapatkan bantuan perunding cukai.
- Bersikap Jujur dan Profesional – Jangan cuba menyembunyikan sebarang maklumat kerana ini boleh menyebabkan siasatan lebih mendalam.
- Simpan Rekod Komunikasi dengan LHDN – Pastikan semua surat-menyurat, e-mel, atau perbincangan dengan pegawai LHDN direkodkan dengan baik untuk rujukan masa depan.
Kesimpulan: Bersedia Awal untuk Mengelakkan Masalah di Kemudian Hari
Audit cukai dan pemeriksaan cukai adalah sebahagian daripada tanggungjawab pematuhan yang perlu diambil serius oleh setiap pemilik perniagaan. Dengan memahami perbezaannya dan mengambil langkah-langkah yang sewajarnya, risiko dikenakan penalti atau siasatan lanjut dapat dikurangkan.
✅ Langkah utama untuk bersedia:
🔹 Simpan rekod kewangan dengan lengkap dan teratur.
🔹 Laporkan pendapatan dan pelepasan cukai secara jujur.
🔹 Gunakan sistem perakaunan yang sah.
🔹 Dapatkan bantuan profesional jika perlu.
Jika memerlukan panduan lebih lanjut mengenai audit atau pemeriksaan cukai, klik di sini untuk berbincang dengan perunding cukai profesional melalui WhatsApp.
