Apa Itu “Self-Assessment Tax System” dan Bagaimana Ia Berfungsi?

Sistem percukaian bukanlah perkara baru, tapi ramai masih keliru dengan konsep Self-Assessment Tax System (SATS) yang digunakan di Malaysia. Sistem ini menggantikan sistem lama di mana LHDN yang akan tentukan jumlah cukai yang perlu dibayar. Sekarang, tanggungjawab tu jatuh kepada individu atau syarikat untuk kira sendiri cukai yang perlu dibayar, hantar penyata, dan pastikan semua maklumat betul.

Bagi perniagaan, ini bermakna setiap sen keuntungan perlu direkod dengan teliti kerana cukai ke atas keuntungan akan dikira berdasarkan angka yang dilaporkan. Salah kira boleh akibatkan denda, penalti, atau audit dari LHDN.

Sistem ini direka untuk mudahkan proses pemfailan cukai, tapi kalau tak dikendalikan dengan betul, boleh jadi satu beban. Jadi, penting untuk faham cara ia berfungsi dan bagaimana nak pastikan segalanya berjalan lancar.

Kenapa “Self-Assessment Tax System” Diperkenalkan?

Sebelum sistem ini diperkenalkan, kerajaan menggunakan Official Assessment System, di mana LHDN akan tentukan jumlah cukai yang perlu dibayar berdasarkan dokumen yang dihantar. Sistem ni ambil masa lama, sebab banyak kes perlu dikaji satu per satu.

Dengan SATS, kerajaan bagi kepercayaan kepada individu dan syarikat untuk uruskan cukai sendiri. LHDN hanya akan buat semakan secara rawak atau audit jika ada perkara mencurigakan dalam pemfailan cukai.

Antara sebab utama sistem ini diperkenalkan:

✅ Kurangkan beban kerja LHDN – Fokus kepada pemantauan dan audit, bukan pemprosesan penyata cukai.
✅ Mempercepatkan proses pembayaran cukai – Tak perlu tunggu pengiraan dari LHDN.
✅ Galakkan ketelusan dan akauntabiliti – Pemilik perniagaan bertanggungjawab atas laporan cukai sendiri.

Walaupun nampak macam sistem yang lebih fleksibel, tanggungjawab besar datang bersamanya. Kalau tersalah lapor, penalti boleh dikenakan.

Bagaimana “Self-Assessment Tax System” Berfungsi?

SATS bergantung kepada pemilik perniagaan atau individu untuk buat kiraan sendiri. Berikut langkah utama dalam sistem ni:

1. Kira Pendapatan & Keuntungan Perniagaan

Setiap bisnes wajib rekod semua pendapatan dan perbelanjaan. Cukai ke atas keuntungan dikira berdasarkan jumlah pendapatan selepas ditolak perbelanjaan yang boleh diterima.

Pendapatan boleh datang daripada pelbagai sumber:

• Jualan produk atau servis
• Dividen
• Sewa
• Keuntungan pelaburan

Manakala perbelanjaan yang boleh ditolak termasuk:

• Kos operasi (sewa, bil, gaji)
• Perbelanjaan pemasaran
• Kos bahan mentah
• Elaun modal untuk pembelian aset

Semua perbelanjaan perlu disokong dengan resit dan dokumen lengkap, sebab kalau ada audit, LHDN akan minta bukti.

2. Gunakan Pelepasan & Insentif Cukai

Perniagaan boleh ambil peluang daripada pelbagai pelepasan cukai yang tersedia. Contohnya:

✅ Elaun modal – Boleh tuntut jika beli mesin, kenderaan atau peralatan untuk bisnes.
✅ Potongan cukai – Kos latihan pekerja, CSR, dan penyelidikan & pembangunan boleh dikurangkan dari jumlah cukai yang perlu dibayar.
✅ Insentif khas – Ada pelepasan untuk industri tertentu seperti teknologi hijau, perniagaan kecil & sederhana (PKS), dan syarikat eksport.

Gunakan insentif ini untuk kurangkan beban cukai secara sah.

3. Hantar Borang & Bayar Cukai

LHDN menetapkan tarikh akhir untuk penghantaran borang cukai.

• Individu (BE Form): 30 April setiap tahun
• Perniagaan Sole Proprietor/Partnership (B Form): 30 Jun setiap tahun
• Syarikat (C Form): 7 bulan selepas akhir tahun kewangan

Kegagalan menghantar borang boleh akibatkan denda sehingga 300% daripada jumlah cukai yang tidak dibayar.

4. Audit & Semakan LHDN

Walaupun sistem ini bergantung kepada laporan sendiri, LHDN ada kuasa untuk buat audit jika ada sesuatu yang mencurigakan dalam pemfailan cukai.

🔍 Red Flags yang Boleh Undang Audit:

• Perbezaan besar antara keuntungan dan cukai yang dibayar
• Perbelanjaan luar biasa tinggi berbanding pendapatan
• Laporkan kerugian selama beberapa tahun berturut-turut
• Banyak transaksi tunai yang mencurigakan

Audit boleh jadi proses yang rumit kalau rekod kewangan tak disusun dengan baik.

Cabaran Dalam “Self-Assessment Tax System”

Walaupun sistem ini lebih fleksibel, banyak perniagaan hadapi cabaran seperti:

❌ Tak cukup ilmu cukai – Ramai pemilik bisnes tak tahu pelepasan cukai yang boleh digunakan.
❌ Rekod kewangan tak teratur – Bila tiba masa hantar borang, banyak dokumen hilang atau tak lengkap.
❌ Kesilapan dalam pengiraan – Salah kira boleh sebabkan penalti atau bayaran lebih dari sepatutnya.

Sebab itu dapatkan khidmat perunding cukai boleh bantu dalam memastikan semua pemfailan dibuat dengan betul dan mengurangkan risiko dikenakan penalti.

Kesilapan Biasa Dalam Sistem Cukai Penilaian Kendiri

Kesilapan dalam laporan cukai boleh jadi masalah besar. Berikut beberapa kesilapan yang biasa berlaku:

🚨 Gagal hantar borang cukai tepat masa – Penalti dikenakan untuk kelewatan.
🚨 Salah kira cukai ke atas keuntungan – LHDN boleh semak semula dan kenakan penalti jika ada perbezaan besar.
🚨 Tak simpan dokumen sokongan – Jika ada audit, perbelanjaan yang dituntut tanpa bukti boleh dianggap tidak sah.
🚨 Tak ambil peluang pelepasan cukai – Ramai bisnes bayar lebih cukai sebab tak tahu insentif yang ada.

Cara Pastikan Pemfailan Cukai Berjalan Lancar

Untuk elakkan masalah dalam SATS, perniagaan boleh ambil langkah berikut:

✅ Gunakan perisian perakaunan – Sistem macam SQL Accounting, Xero atau QuickBooks boleh bantu urus rekod kewangan dengan lebih sistematik.
✅ Upah perunding cukai – Pakar boleh bantu kira cukai dengan betul dan pastikan semua pelepasan digunakan.
✅ Simpan semua dokumen kewangan sekurang-kurangnya 7 tahun – Ini adalah tempoh yang ditetapkan oleh LHDN untuk audit.
✅ Rancang cukai dari awal tahun – Jangan tunggu hujung tahun baru nak uruskan cukai, buat perancangan sepanjang tahun.

Kesimpulan

Self-Assessment Tax System memerlukan pemilik perniagaan untuk lebih bertanggungjawab dalam menguruskan cukai. Walaupun sistem ini beri fleksibiliti, kesilapan dalam pemfailan boleh akibatkan penalti besar.

📌 Fahami konsep cukai ke atas keuntungan dan kira dengan betul.
📌 Gunakan pelepasan cukai yang tersedia untuk kurangkan beban.
📌 Pastikan rekod kewangan lengkap supaya tak ada masalah jika diaudit.
📌 Dapatkan bantuan perunding cukai jika perlu untuk elakkan risiko penalti.

Nak pastikan cukai perniagaan dikendalikan dengan betul? Dapatkan konsultasi dengan pakar cukai hari ini!

📲 Klik sini untuk hubungi perunding cukai melalui WhatsApp